De Kaap juni 1999

Inhoud
Van het bestuur
Verslag vrijwilligerswerk
Op excursie
Een reis naar Rottumeroog
Informaties over excursies naar Rottumeroog
Internet
Poloshirts
Borkum
Tenslotte nog een belangrijke mededeling

Teksten van H. Kooi, H.J. Patberg en B.J.H. Scholten, tenzij anders aangegeven.

Van het bestuur
Onderstaande foto, gemaakt door bestuurslid Peter Venema vanuit een vliegtuig, laat zien hoe de huidige situatie op Rottumeroog is.

De duidelijk zichtbare "KAAP" zal worden verplaatst. De uitdrukkelijke voorkeur van het bestuur om de "KAAP" op Rottumeroog te houden gaat in vervulling. De verplaatsing zal - zo is de bedoeling - nog voor het komende najaar gebeuren.

De onderhoudswerkzaamheden met vrijwilligersgroepen gaan ook gewoon door. Het plan is om nieuwbouw te plegen voor onderkomens, zulks op de meest gunstige plek (hoogte). Het bestuur blijft zich inzetten voor onderhoudswerk samen met Rijkswaterstaat. De steun van de donateurs (momenteel zo'n 650 in aantal) blijft daarbij onontbeerlijk. De geluiden klonken na de tegenslagen van de afgelopen winter wel eens wat negatief, maar het is de moeite waard te blijven vechten voor behoud van ons prachtige eilandje. Het werk komt tegemoet aan het streven tot behoud, ook in de toekomst.

In het navolgende wordt in een drietal bijdragen nog eens weergegeven hoe er wordt gewerkt en ook hoe er wordt en is genoten, tegenwoordig en in het verleden. Voorts enkele informatieve bijdragen en een belevenis op Borkum.

Verslag vrijwilligerswerk
Vertrek vanuit de Eemshaven op maandag 29 maart om 07.00 uur met het schip van Rijkswaterstaat "Aldebaran" en met de "Kameleon" (de bijboot) op de zandplaat van het eiland Rottumeroog afgezet.

Het onderkomen van Rijkswaterstaat is dit jaar niet het zo vertrouwde huis van de voormalig voogd "Toxopeus", maar een aantal aan elkaar gekoppelde directieketen. Een unit doet dienst als (eet)kamer/keuken, een andere als slaapruimte voor de kantonnier en hulpkantonnier. De vrijwilligers (4) en de werknemers van het loonbedrijf Bremer (2) slapen gezamenlijk in een derde directiekeet. In het onderkomen is ons door de kantonnier geadviseerd, zuinig om te springen met water. Als gevolg van deze maatregel kunnen we geen gebruik maken van de douche en van het toilet met waterspoeling. Om je te wassen is een wastafel aanwezig, maar het gebruik van het water moet heel matig zijn.

De sanitaire behoefte kan worden gedaan op een zogenaamde "doos", welke is opgesteld naast de bekende waterplaats. Vergelijkbaar met de sanitaire voorziening van het "zomerhuis" op het eiland. Het bekende gat in de grond en vullen maar! Al met al een zeer primitieve luxe.

De week zelf hebben de vrijwilligers en een medewerker van Bremer benut door rijshoutschermen te plaatsen aan de zuidwestkant van het eiland. Op dinsdag na de theepauze vinden we nog gelegenheid de Zuiderduinen van zwerfvuil te ontdoen, jammer echter dat - in tegenstelling tot de rest van de week - het toen licht regende.

Persoonlijk heb ik de week als zeer nuttig ervaren, met de voldoening dat weer veel werk is verzet door zowel de werknemers als de vrijwilligers.

Namens Roelof Oost, Hans van Santen en Gaatse van der Bijl,
Ed Bus

Op excursie
Mooi op tijd kwamen we op zaterdag 3 april in het piepkleine vissershaventje van Noordpolderzijl aan. Mooi op tijd, want de boot zou in verband met het getij om 13.30 uur vertrekken. Nog even de tijd om op het terras van het bruine café " 't Zielhoes " een kop koffie te drinken met een heerlijk plakje Groninger koek. Fijn ook dat je in deze tijd van het jaar al lekker in de eerste zonnestralen van het prille voorjaar op het terras kon zitten. Langzaamaan verzamelden zich vele bekende en onbekende "vrienden". De grote vraag, het discussiepunt was: "Hoe zal het eiland er nu uitzien na de zware najaars- en voorjaarsstormen van 1998 en 1999 ?"

Velen hadden inmiddels de verhalen over de noodzakelijke sloop van het voogdhuis met schuren in lokale of landelijke kranten gelezen.

De overtocht voorliep voorspoedig. Halverwege ontstond er wat nevel, zodat het zicht op zowel Rottumerplaat als Rottumeroog in een wat laat stadium door brak.

Zoals inmiddels bijna gebruikelijk is geworden, kregen we ten zuidoosten van Rottumerplaat zo'n vijftigtal zeehonden te aanschouwen. Het is iedere keer weer een fantastische belevenis om van nabij deze reusachtige "sigaren" op een zandplaat te zien liggen. Uiteraard zijn ze heel alert en kiezen velen voor alle zekerheid het ruime sop. Even later duikt een enkele nieuwsgierige rakker dicht bij ons schip op om te inspecteren wat daar voorbij vaart. Blijkbaar ontstaat er toch een zekere vorm van gewenning, dat er zo nu en dan een schip met "mensdieren" langs vaart.

Bij het eiland ('Oog) aangekomen, moeten we nog een half uurtje wachten voor we kunnen debarkeren. Er staat nog te veel water op de zandplaat. Enkelen verwisselen toch maar liever schoenen voor laarzen en dan gaat het gebeuren. Via een deurtje in de verschansing op de boeg van het schip gaan we 66n voor 66n smal trapje af en stappen vervolgens over een wiebelig loopplankje op de zandplaten.

Gelukkig is er de hulpvaardige hand van een bestuurslid om een "misstap" te voorkomen.

Dan stappen we, na het maken van enkele foto's en het vastgespen van onze rugzakken, met een stevige zijwind in de richting van de bungalow van Staatsbosbeheer. Inmiddels is het wat gaan regenen. Geen nood, daar waren we op voorbereid.

Bij de eerste duinenrij van het eiland aangekomen, staan we toch wel even te kijken van de omvang en de uitstraling van de "noodbebouwing" op het eiland. Na de sloop van het oude voogdhuis is er inmiddels door Rijkswaterstaat voorlopig voorzien in de huisvesting van hun medewerkers en onze vrijwilligers, in de vorm van een zestal wooncontainers. Onze gids/boswachter vertelt dat nog deze zomer - na het broedseizoen - ook hun bungalow van de huidige locatie moet verdwijnen en dat gedacht wordt om in de herfst gezamenlijke huisvesting (Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer) verderop, op een veilige plaats, te realiseren.

Inmiddels is de kwelder achter de voormalige plaats van de voogdwoning ook al enkele keren overstroomd geweest. Jammer, maar niks aan te doen ! Dit zijn de consequenties van het overheidsbesluit van negen jaar geleden. Toch blijf ik het een onbegrijpelijk besluit vinden. "Waarom niet de duinenrij aan de noordwestzijde iets meer versterkt en in stand gehouden, zodat de overstromingen van dit broedgebied hadden kunnen worden voorkomen ?"

In Nederland worden miljoenen besteed aan het terugbrengen van landbouwgebied tot natuurgebied. Waarom dan dit natuurgebied vrijwel aan haar lot overlaten ?

Ondanks de gestage zachte regenbui tijdens de rondwandeling over het eiland hebben we genoten van de flora en de fauna van Rottumeroog. Alles begon al weer tot leven te komen en maakte zich klaar voor de lente.

Het was voor ons een dag met een gouden randje.

Een reis naar Rotumeroog
In de 50-er jaren hadden wij (vader, moeder, broer, zus en ikzelf) meerdere keren het voorrecht de zomervakantie op Rottumeroog door te brengen.

Mijn ouders en mijn zus (de jongste) hadden het houten zomerhuisje dan als hoofdverblijf; mijn broer en ik sliepen in het (voorlaatste) voogdhuis.

De hele familie Toxopeus was er dan doorgaans ook (met aanhang); verder twee knechten (lutje Hendrik en grote Hendrik?) en ook nog de levende have, bestaande uit paarden en koeien.

Eén reis naar Rottumeroog is me goed bijgebleven. Toxopeus zou ons om zeven uur 's avonds met de "Theda" van Noordpolderzijl halen. Het was een mooie, rustige zomeravond.

De boot, die was vertrokken van het "oosthoekje", kwam aanvaren vanaf het Uithuizer wad en was laat (normaal). Vlak voor de ingang van het Zijlriet maakte de "Theda" plotseling rechtsomkeert en voer een heel eind terug, draaide weer om en voer, met het nodige tijdverlies, de haven van Noordpolderzijl binnen.

Het bleek dat Hendrik bij het ophalen van een emmertje zeewater overboord was getrokken. Pas na enige tijd had zijn vader ontdekt dat hij, tot zijn nek in het water, de boot stond na te wuiven. Snel aan boord en varen maar weer, richting het oosthoekje. Het werd al donker en tegen de tijd dat we de Eems bereikten, werd het duidelijk dat we door de duisternis de weg naar het eiland niet meer zouden kunnen vinden. Wellicht was het water ook al te ver gezakt.

Toxopeus stak de Eems over en voer de, goed aangegeven, haven van Borkum binnen. Hier werd aan boord overnacht. De volgende morgen werd de motor weer gestart om de oversteek naar Rottumeroog te maken.

Er woei inmiddels een stevig briesje uit het noordwesten en de golfslag van de Noordzee liep de Eems binnen. Gevolg: een flink rollend schip. Maar ach, het was niet ver. Even buiten de haven liep de motor warm. Oorzaak onbekend. Koelwater genoeg. Toxopeus liet de motor afkoelen en startte hem opnieuw. Een paar honderd meter varen; motor weer warm. Enzovoort.

De meeste tijd lag de "Theda" willoos te dobberen. Mijn maag begon in toenemende mate te protesteren. Staande naast de stuurhut (frisse lucht!), me vasthoudend aan een daarvoor bestemde stang ter hoogte van mijn middel, stak ik het ene moment mijn neus bijna in de golven, vervolgens lag ik op m'n rug en zag de zich voorthaastende wolken aan mij voorbij trekken.

Onze hond Tessu lag ogenschijnlijk rustig op het achterdek maar gleed van de ene kant naar de andere.

Na diverse tussenstops bereikten we de overkant.

Ter verhoging van de feestvreugde was het ondertussen gaan onweren. Het bliksemde; de donder rolde zwaar over Rottumeroog. Aan boord blijven tot de bui over was of onbeschermd over de vlakke oostkant naar de voogdwoning lopen ?

Geen moeilijke keuze. Vaste grond onder de voeten was voor mij op dat moment de eerste levensbehoefte. Ik besloot nooit weer met een boot het wad op te gaan. En wat was nu het geval ?

Hendrik had zich na zijn onvrijwillige bad verkleed en daarbij was een van zijn sokken in het koelwatercircuit van de motor terecht gekomen.

Informaties over excursies naar Rottumeroog
In januari werden we geconfronteerd met kostenstijgingen van de schipper van de "Boschwad" en de "Noordster" en tevens met verhoging van de kosten door Staatsbosbeheer (S.B.B.) voor het gidsen van de excursie op het eiland. Per excursie is het vorig jaar al het maximum aantal deelnemers vastgesteld op 30 personen (vijf personen meer als in de jaren daarvoor). Elk jaar krijgt onze Stichting drie (soms vier) van de 25 maximaal mogelijke overtochten aangeboden.

Ondanks de kostenstijgingen hebben we toch een gunstig arrangement met schipper Louis de Jonge weten af te sluiten.

De overtocht kost nu f 59,50 per deelnemer en zoals gebruikelijk is dat inclusief

- een broodje/worst, koffie en soep en de kosten van de gids/boswachter op het eiland.

 Voor de excursie op zondag 12 September 1999 zijn nog enkele plaatsen vrij (vertrek: 13.30 uur vanaf Noordpolderzijl).

Verdere info en aanmeldingen bij:
H.J. Patberg
Statenlaan 15
9901 HA Appingedam
Tel. 0596 - 62 63 81

Internet
Onze "vriend" Dick Spijker uit Amsterdam heeft sinds februari jl. Rottumeroog en Rottumerplaat inclusief onze Stichting (S.V.R.R.) op Internet gezet.
Via het net en onderstaand adres kunt u van alles over deze onderwerpen te weten komen.Het adres is:

http://www.xs4all.nl/~aszOO418/index.html

Dick heeft de site inmiddels uit 5 pagina's opgebouwd. Op pag. 1 vindt u algemene informatie over 'Oog en 'Plaat; op pag. 2 over de Stichting en het aanmeldingsadres voor nieuwe donateurs en op pag. 3 en 4 verwijzingen naar andere sites over de waddeneilanden (inclusief iets over 't Zielhoes op Noordpolderzijl) en een lijst met literatuur over 'Oog en 'Plaat. De info zal door Dick nog worden uitgebreid .

Het bestuur is bijzonder verheugd met dit initiatief van de heer Spijker en heeft uiteraard alle medewerking toegezegd.

Poloshirts
Vanaf 1 augustus zijn ze weer te koop: de mooie mosgroene poloshirts van de S.V.R.R. met het prachtige logo van onze Stichting in oranje en blauw met daaronder in het wit "Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat".

Een sportief poloshirt, waarmee u voor de dag kunt komen, 6n........ u steunt daarmee wederom het werk van onze Stichting.
De poloshirts zijn te koop gedurende de excursies naar Rottumeroog en natuurlijk op de landelijke donateursdag. De uitvoering is in de maten XL en XXL en de kostprijs is f 49,50 per stuk.
Ook kunt u ze bestellen door f 49,50 plus f 8.-- verzenden administratiekosten over te maken op girorekening: 63 20 411 t.n.v. S.V.R.R., Pieterburen, onder vermelding van: "Poloshirt - maat: .."
Binnen drie weken ontvangt u dan uw bestelling.

Borkum
Deze zomer was ik voor een korte vakantie op ons buureiland Borkum. Bijna uitsluitend Duitse badgasten natuurlijk en heel veel uit het Roergebied, Midden-Duitsland en Beieren.
Om het eiland beter te leren kennen, maakte ik op een middag een rondtoer over het eiland met een bus, met achter het stuur een gezellige prater, die in half plat Duits tekst en uitleg gaf over de vele tientallen bezienswaardigheden op het eiland. Na enige tijd kwam hij met de vraag: "Zijn er misschien nog vragen?"

Achter in de bus kwam een stevige Beierse dame half overeind en vroeg: "chauffeur, vanaf de boot naar hier en sinds enige dagen ook voor ons te zien vanaf de boulevard, zie je in de verte van die grote rood- en groengekleurde boeien, met een licht erop wat steeds aan en uit gaat. Maar overdag zie je dat niet! Hoe kan dat? Wie doet dat licht 's avonds aan en 's morgens weer uit?"

De chauffeur krabde zich eens nadenkend onder de pet en sprak: "dat is een verhaal apart mevrouw. Wij hier als kustbewoners praten daar liever niet over, maar in die boeien wonen zwaar gestraften. Ze worden voor de keus gesteld óf 10 jaar gevangenisstraf óf 1 jaar in eenzaamheid in zo'n boei met de verplichting 's avonds het licht aan te doen en 's morgens weer uit. Op zich zijn die boeien namelijk heel groot, eigenlijk van alle gemakken voorzien, ziet u "Maar hoe gaat dat dan met eten en drinken ?" vroeg de Beierse. "Geen probleem mevrouw. Wekelijks vaart hier vanaf het eiland een boot langs alle bewoonde lichtboeien en zorgt voor proviand".

Verbaasd keek de mevrouw naar de grijnzende koppen van haar medepassagiers en begon zichtbaar te twijfelen aan het verhaal van de chauffeur.

"Ik Geloof dat u mij voor de gek houdt chauffeur, dat kan toch niemand een jaar lang volhouden ?"

Nog voor de chauffeur kon reageren, draaide voor de bus een oude bonkige man met duidelijk verweerde zeemanskop zich om en zei met een Hamburgs accent:

"Mevrouw, het valt mij heel moeilijk, maar ik kan dit verhaal onderstrepen. Lang geleden heb ik &&n keer in mijn leven een grote misstap begaan. Ik heb daar nog altijd heel veel spijt van. Maar ik ben één van die lantaarnopstekers geweest die hier 1 jaar van zijn leven voor de kust in zo'n lichtboei heeft gebivakkeerd".

't Was opeens doodstil in de bus. Boven het geronk van de motor uit hoorde je de schreeuw van een vrije meeuw!

Tenslotte nog een belangrijke mededeling
Het bestuur heeft besloten om in februari a.s. weer een bijeenkomst te organiseren met alle donateurs en vrijwilligers. De datum, waarop deze zogenaamde Zwolle-dag zal worden gehouden, is nog niet definitief vastgesteld, maar de gedachten gaan uit naar zaterdag 5 of 12 februari 2000. Een ieder ontvangt bijtijds bericht over de definitieve datum en het programme, maar misschien wilt u genoemde twee data alvast reserveren.