Lastige vragen

Interview met Simon van den Berg

Weet u waar u begraven zou willen liggen?
Ik zou verstrooid willen worden boven Rottumeroog.

Wat geeft u het gevoel ontheemd te zijn:
a. werkloosheid?
b. verbanning om politieke redenen?
c. een carrière in den vreemde?
d. dat u in toenemende mate anders denkt dan de mensen die hetzelfde gebiedhun land noemen als u en daar de macht in handen hebben?
e. een eed op de vlag waar misbruik van wordt gemaakt?
Ik ga het eiland wel missen. Door mijn werkzaamheden zijn het eiland en de plaat groter geworden. Maar de natuur heeft er een einde aan gemaakt.
Dat ik het huis van de oude eilandvoogd Toxopeus uit moest, vond ik erg, ik heb daar vijftien jaar mijn domicilie gehad. Het idee om Rottumeroog aan zijn lot over te laten, komt niet uit de lucht vallen. ]n het verleden fungeerden Rottumeroog en Rottumerplaat als kustbescherming. Na de watersnoodramp van 1953 heeft Den Haag besloten om de Groninger dijken op Deltahoogte te brengen. Dat is gebeurd, en sindsdien zouden de eilanden hun beschermende functie verloren hebben. Ik zou het onverstandig vinden als Rottum aan zijn lot wordt overgelaten. Want als Rottumeroog en Rottumerplaat van de aardbodem verdwijnen, is de kust niet meer zo veilig als nu. Op het noorden van het eiland is de zee onstuimig, aan de kant van het wad is het een rustig watertje. Als het eiland weg is, heb je die golfslag tegen de dijk aan staan.

Kunt u zich herinneren vanaf welk levensjaar u het vanzelfsprekend vindt dat iets van u is, respectievelijk niet van u is?
Ik ben hier in 1975 naar toe gegaan. Ik moest twee jaar wennen aan de werkwijze van de overheid, maargeleidelijk aan kreeg ik het gevoel dat die eilanden van mij waren. Op het eiland werd er de laatste tien jaar naar me geluisterd. Als er daardoor werkzaam beleid gevoerd werd, gaf dat bevrediging.

Wat vervult u van hoop:
a. de natuur?
b. de kunst?
c. de wetenschap?
d. de geschiedenis der mensheid?
Ik voel me vrij in de natuur, tenminste zolang je met haar méégaat. De Duitsers hebben om Borkum een betonnen vesting gelegd. Dat is dus geen natuur meer. ik heb uit ervaring geleerd datje niet tegen de natuur kunt vechten. Je moet de natuur een handje helpen. We hebben de opdracht de levensduur van de eilanden te verlengen. De laatste tijd lukt dat niet meer."

Hebt u gevoel voor humor als u alleen bent?
Ik ben niet zo'n humorist, maar als ik helemaal alleen ben - en ik ben veel alleen tijdens dit werk - kan ik van alles om mij heen de humor inzien.

Beschouwt u zichzelf als een goede vriend?
Toen we hier kwamen, waren we met een man of zeventien. Uiteindelijk zijn we met z'n tweeën overgebleven. Maar ik geloof dat ik een goede vriend ben.

Wat hebt u van uw geboortegrond vooral lief.
a. het landschap?
b. dat de mensen wat hun gewoonten betreft met u overeenkomen, dat wil zeggen dat u zich aan de mensen hebt aangepast en daarom op een goede verstandhouding kunt rekenen?
c. gewoonten en gebruiken?
d. dat u het daarzonder vreemde taal kunt stellen?
e. herinneringen aan uw kindertijd?
Ik ben een Groninger en ik blijf een Groninger. Groningen is mijn geboortegrond, nee, Nóórd-Groningen is mijn geboortegrond. ik heb ook een vrouw in deze regio gezocht. Met een Drentse zou ik niet zo gauw overweg kunnen. Als ik in het zuiden of het westen mijn werk had gekregen, had ik me misschien wel aangepast, maar zodra ik uit het noorden weg ben, wil ik altijd zo gauw mogelijk weer terug. Ten zuiden van Groningen zijn de natuur en de mensen anders. Het noorden trekt me verschrikkelijk aan. Geen druk verkeer en je kunt de horizon zien.
Ook de gewoonten van de mensen hier liggen me. ik heb wel een beetje Fries bloed in mijn aderen, mijn moeder was Fries, dus ik heb geen hekel aan de Friezen, maar het zullen nooit mijn vrienden worden.

Welke gerechten eet u uit heimwee (de Duitse vakantiegangers op de Canarische Eilanden laten zich bijvoorbeeld dagelijks de Sauerkraut per vliegtuig nasturen) en voelt u zich daardoor in de wereld wat meer qeborqen?
Ik zou niks uit heimwee eten. Ik weet niet eens wat heimwee is. Maar als ik na veertien dagen vakantie in Nederland terugkom, ga ik gelijk een heerlijke Hollandse maaltijd eten. Want de buitenlandse eetgewoonten zijn wel heel anders. Maar heimwee, nee, ik zou niet weten wat het is.

Hebt u wel eens gedacht dat u ging sterven en wat ging er toen door u heen:
a. wat u achterlaat?
b. de toestand in de wereld?
c. een landschap?
d. dat alles ijdelheid is geweest?
e. wat zonder u nooit tot stand zal komen?
f. de chaos in de bureaula?
Toen het te gevaarlijk werd om in het huis van Toxopeus te blijven, heb ik geen angst voor de dood gehad. Ik had regelmatig contact met de vuurtoren en de kustwacht. En door de ervaring weet je dat er ook met hoog tij niks kan gebeuren. Maar omdat de enige uitgang van het huis net aan de beschadigde kant van de duin zat, ben ik er uiteindelijk maar uitgegaan.

Simon van den Berg (58) werkte 25 jaar als toezichthouder/kantonnier op Rottumeroog. Onlangs moest hij Duinzicht, het oorspronkelijke huis van de eilandvoogd, verlaten.
De vragen zijn afkomstig uit dagboek 1966- 1971 van Max Frisch; als lastige vragen in een aparte editie verschenen bij uitgeverij Meulenhoff.

Bron:
Trouw
14 november 1998